TURKS CULTUREEL CENTRUM ANNEX MOSKEE [TCC] _ MERKEZ CAMII DOETINCHEM
De gemeente wilde een eigentijdse moskee en geen ‘heimweemoskee’, zij schreef een meervoudige opdracht uit. Waarin zij richtlijnen meegaven zoals; laagdrempelig, transparante plint, eigentijdse uitstraling, parkeren onttrokken aan straatbeeld, minaret als abstract kunstwerk. De I.S.N. [Islamitische Stichting Nederland] Merkez Moskee, is gelegen midden in een woonwijk aan een belangrijke doorgaande ringweg en heeft een breed programma waaronder sociaal-culturele ruimten, een conferentieruimte, bibliotheek, jeugdruimten, levensmiddelen winkel, [gaar]keuken en een gebedsruimte op de twee bovenste verdiepingen. De bijbehorende imamwoning zal in een latere fase gerealiseerd worden. [Deze ‘pastorie’ vormt een voorzijde naar zowel de straat als het verdiepte plein en sluit met haar achtertuin aan op de achtertuin van de buren.] Door het compacte bouwvolume ontstaat er ruimte om het gebouw in een groen kraag met bomen in te bedden, welke tegelijkertijd een natuurlijke buffer vormt naar de aangrenzende woningen. Het gebouw is ook een verwijzing naar de Kaäba.
Het halfverdiepte plein is ingezet om de parkeervoorziening van het straatbeeld te onttrekken en een omsloten buitenruimte te maken, naast parkeren zullen hier ook regelmatig buiten evenementen plaats vinden, zoals braderieën en opendagen. Het gebouw ter grootte van zo’n 2.000m2, staat op een terrein van 2,7Ha en krijgt uiteindelijk een lage koepel met een vrijstaande minaret, die enkel een symbolische betekenis heeft. Het bouw en het terrein staat een kwartslag gedraaid ten opzichte van de stedelijke structuur, georiënteerd en georganiseerd in de richting van Mekka, zodat ook het gebied een geheel eigen karakter krijgt. De hoofdentree op straatniveau sluit aan op het laagdrempelige, sociaal-/ cultureel programma. Aan het halfverdiepte plein met parkeerplaatsen bevindt zich de tweede entrée. Door deze alzijdige oriëntatie heeft het gebouw geen achterkanten. De bijna geheel uit glas bestaande plint verdieping geeft het gebouw een open en uitnodigend karakter.
De buitenruimten rondom het gebouw vormen een aanéénschakeling van plekken, die geleidelijk overgaan in de binnenruimten van het gebouw. Binnen zet deze geleidelijke overgang zich door van ruimten met een openbaar karakter naar meer verstilde functies, tot aan de meest intieme ruimte in het gebouw; de gebedsruimte. Intern is de plattegrond van het gebouw opgedeeld in een drietal ringen; de buitenste ring vormt de ondersteunende functies, de binnenste ring de kernfuncties die van elkaar gescheiden worden door een verkeerszone. De lage koepel domineert niet het hoofdvolume en is enkel vanaf een afstand net zichtbaar vanaf de twee kruispunten, intern zo gepositioneerd dat ook het vrouwengedeelte er onderdeel van is. Het interieur is afgebouwd door de stichting zelf, door het sterke contrast van het formele exterieur en informele interieur wordt het gebouw ook wel het ‘juwelendoosje’ genoemd.
De dilatatieloze, metselwerk gevels zijn hand gemetseld in een bijzonder blokverband, verwijzend naar islamitische patroonkunsten en worden afgewisseld met verticale prefab sierbetonkolommen waar het metselwerk op wordt afgedragen. Deze betonkolommen in de gevels fungeren in het exterieur niet alleen als een soort scherm door de perspectiefwerking, maar verwijzen ook naar zuilen, de zo ontstane verticale geleding in de gevels refereert naar het hemelse. Bij de hoofdentrees verwijzen de vijf vrijstaande kolommen naar de vijf zuilen van de Islam. Voor de uitstraling van het gebouw is onderzoek gedaan naar een evenwicht tussen islamitisch idioom en de Nederlandse context, waarbij de belangrijkste elementen: identiteit en herkenbaarheid vanuit verschillende oogpunten beleefd kunnen worden.
bouw, 2011 – 2013
grootte: 2.000m2
plaats: Doetinchem
opdrachtgever: gemeente Doetinchem , HDV Turkse Stichting
adres: JF Kennedylaan
